این روزها اصطلاح «وب ۳» یا Web3 به یکی از جذابترین مفاهیم فناوری تبدیل شده و بسیاری آن را آینده اینترنت میدانند. اما واقعاً وب ۳ چیست و چه تفاوتهایی با وب ۲ دارد؟
وب ۳ را میتوان نسل جدید اینترنت دانست که مبتنی بر فناوری بلاکچین، تمرکززدایی و مالکیت داده توسط کاربران است. برخلاف وب ۲ که اطلاعات و قدرت در اختیار شرکتهای بزرگ فناوری و سرورهای متمرکز قرار دارد، در وب ۳ همه چیز به طور توزیعشده و غیرمتمرکز انجام میشود و کاربران واقعاً مالک دادهها و امور مالی خود هستند.
ویژگی اصلی وب ۳ «غیرمتمرکز بودن» است؛ یعنی هیچ نهاد یا پلتفرمی کنترل صددرصد شبکه را در دست ندارد. این موضوع باعث میشود امنیت و شفافیت بسیار بالاتری حاصل شود و اعتماد کاربران نیز بیشتر گردد. دادههای کاربران در کیف پولهای دیجیتال شخصی ذخیره میشود و با قراردادهای هوشمند، میتوان تراکنشها و فعالیتها را کاملاً بدون واسطه و قابل اتکا انجام داد.
در مدل سنتی وب ۲، معمولاً شرکتهایی مانند گوگل، فیسبوک یا اینستاگرام اطلاعات کاربر را ذخیره و تحلیل میکنند و حتی میتوانند حساب کاربری را حذف کنند یا دسترسی را محدود نمایند. اما در فضای وب ۳، همه چیز از طریق بلاکچین ثبت و همگانی میشود و دادهها تحت کنترل کامل کاربر است. حتی تولید و تبادل ارزش (مثل رمزارزها یا NFTها) آسانتر و شفافتر خواهد بود.
وب ۳ نه فقط محدود به امور مالی، بلکه در حوزههایی مثل صرافیهای غیرمتمرکز، سازمانهای خودگردان (DAO)، اقتصاد سازندگان محتوا، خدمات مالی نوین (DeFi) و هویت دیجیتال هم انقلابی ایجاد کرده است. کاربران قادرند مستقیم با هم تعامل و تبادل ارزش کنند؛ بدون اینکه به یک شرکت واسطه نیاز باشد.
تفاوت مهم وب ۳ و وب ۲ را میتوان به این شکل تشریح کرد: در وب ۲ شرکتها تصمیمگیرنده و مالک داده هستند اما در وب ۳ کاربر در مرکز قدرت و اختیار قرار دارد؛ شفافیت و امنیت بالاتر است، سانسور و انحصار کمتر شده و اقتصاد دیجیتال متحول میشود.
در پایان، وب ۳ مسیری است برای داشتن اینترنتی آزادتر، امنتر و غیرمتمرکز که هر کاربر مالک واقعی دادهها و فعالیتهایش خواهد بود. آینده اینترنت با وب ۳ هیجانانگیزتر و دموکراتیکتر خواهد بود.
منابع معتبر برای مطالعه بیشتر Investopedia - What Is Web 3.0? Ethereum.org - Introduction to Web3 CoinMarketCap Alexandria - What Is Web 3.0?
